Zapalenie trzustki to choroba, w przebiegu której dochodzi do zapalenia trzustki. Odgrywa ogromną rolę w układzie pokarmowym – reguluje metabolizm energetyczny, syntetyzuje soki trawienne, odpowiada za rozkład węglowodanów.
Enzymy dostają się najpierw do żołądka, a następnie do dwunastnicy, gdzie zaczynają się aktywować. Jeśli trzustka jest w stanie zapalnym, enzymy zaczynają „działać” już na wczesnym etapie – to znaczy jeszcze przed wydzielaniem. Pojawia się uszkodzenie - gruczoł zaczyna się trawić, co powoduje śmierć niektórych komórek trzustki.
Przyczynami zapalenia trzustki mogą być:
- choroby zakaźne niezwiązane z układem trawiennym - na przykład sezonowe ostre infekcje wirusowe dróg oddechowych;
- choroby przewodu żołądkowo-jelitowego;
- złe odżywianie;
- stres;
- nadużywanie alkoholu.
Zapalenie trzustki może rozwijać się w kilku postaciach – ostrej, reaktywnej i przewlekłej. W ostrych przypadkach trzustka może ulec całkowitemu lub częściowemu zapaleniu; reaktywny rozwija się na tle chorób układu trawiennego - wrzodu trawiennego żołądka i dwunastnicy, pęcherzyka żółciowego lub wątroby.
Postać przewlekła może utrzymywać się w remisji przez długi czas, a najczęściej choroba postępuje powoli. W większości przypadków stan zapalny pojawia się ponownie po zakłóceniu diety.
Charakter odżywiania w zapaleniu trzustki odgrywa ogromną rolę - nie można zapobiec zaostrzeniu bez przestrzegania specjalnej diety. Jakie to diety i jakie zasady stosuje się przy tworzeniu jadłospisu na zapalenie trzustki?
Zasady żywienia w zapaleniu trzustki
Podstawową zasadą tworzenia diety normalizującej pracę trzustki jest minimalizacja obciążenia narządu trawiennego.
W czasie zaostrzenia lekarze zalecają dorosłym: „głód, zimno i odpoczynek”. Jeśli pacjent przebywa w szpitalu, a zapalenie trzustki jest w ostrej fazie, zaleca się odmowę jedzenia na 2-3 dni, a przydatne substancje - sole i płyny - dostają się do organizmu przez kroplówkę. Jeśli pościsz w domu, nie da się w pełni zapewnić prawidłowej równowagi wodno-elektrolitowej. Potrzebujesz i możesz pić, ale tylko w małych porcjach.
Nawet dorośli muszą uzupełnić swoje zapasy składników odżywczych. Na ratunek przychodzą specjalnie opracowane diety. Najbardziej „przetestowanym” z nich jest tabela nr 5.
Zasady tej diety:
- stworzyć najłagodniejsze warunki dla żołądka i jelit - stosując rozładunek mechaniczny i chemiczny;
- wyeliminować dysfunkcję trzustki;
- zapobiegać negatywnym zmianom w tkance wątroby – naciekom tłuszczowym;
- zmniejszyć pobudliwość pęcherzyka żółciowego.
Dietę należy stosować nie tylko w trakcie leczenia choroby, ale także przez kolejny rok po doprowadzeniu jej do remisji.
Główne właściwości diety w leczeniu zapalenia trzustki:
- W codziennym menu należy ograniczyć ilość produktów zawierających substancje o działaniu ekstrakcyjnym – stymulującym produkcję enzymów trzustkowych:
- tłuszcze ogniotrwałe;
- puryny;
- olejki eteryczne;
- cholesterol;
- grube włókno;
- glukoza.
- Charakter diety - pokarmy o wysokiej zawartości białka, zmniejszające ilość węglowodanów i tłuszczów.
- Technologia gotowania - gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie w folii, duszenie.
- Posiłki są ułamkowe - do 6 razy dziennie, w małych porcjach. Trzeba wstać od stołu z lekkim uczuciem niedożywienia, aby nie przeciążać trzustki.
- Po raz pierwszy po zaostrzeniu można jeść wyłącznie przeciery.
- Będziesz musiał tymczasowo zrezygnować z przypraw, w tym soli;
- Nie możesz jeść gorącego ani zimnego jedzenia; naczynia należy podgrzać do temperatury zbliżonej do temperatury ciała – 36°C.
Reżim picia jest ograniczony. Możesz pić tyle, ile chcesz, tylko wtedy, gdy chęć wymiotowania całkowicie ustąpi.
Nie ma się co bać ograniczeń dietetycznych w pierwszych dniach po ataku – post w trakcie leczenia jest jedynie korzystny.
Menu dietetyczne na zapalenie trzustki
Tworząc menu na kilka dni podczas zaostrzenia zapalenia trzustki, należy natychmiast wziąć pod uwagę jego cechy - produkty należy zmielić. Na przykład, jeśli jest mięso - to suflet lub klopsiki, ziemniaki - puree ziemniaczane i tak dalej...
W menu znajdują się następujące produkty - przykładowa ich lista:
- odżywka dla niemowląt – możesz używać zarówno tej zapakowanej w słoiczki, jak i w proszku, który później rozcieńcza się płynem;
- puree – ziemniaczane, kalafiorowe lub z białej kapusty;
- puree z twarogu.
Proporcje składników odżywczych w codziennym jadłospisie – tłuszcze – 50-70 g, białka – 130-150 g, węglowodany – 300-320 g.
Około 2-4 dni po zaostrzeniu nudności znikają i konieczne jest przywrócenie ilości płynów w organizmie. Należy pić około 1,5 litra wody dziennie, małymi łykami, szklankę co 6 godzin. Dania cięższe wprowadza się do diety stopniowo, po ustąpieniu dolegliwości bólowych, po jednej sztuce na każdy posiłek.
Od tego momentu – mniej więcej od 4 dnia – w menu znajdują się następujące dania i produkty:
- kefir – tylko niskotłuszczowy;
- buliony z piersi kurczaka;
- omlet z białek jaj;
- soki z niekwaśnych jagód, rozcieńczone do połowy wodą;
- wywar z dzikiej róży;
- do około 30 g miodu dziennie;
- suszony chleb razowy;
- niesłodzone krakersy lub herbatniki;
- gotowany makaron - nie można używać makaronu ani loków, preferowane są małe kluski;
- owsiankę przeciera się przez sito; w przypadku zapalenia trzustki można go ugotować z kaszy gryczanej lub płatków owsianych (niektórzy dietetycy pozwalają jeść semolinę, ale należy ją całkowicie ugotować, aby nie pęcznieła w żołądku).
Możesz jeść następujące produkty:
- chude mięso - pierś z kurczaka, wołowina, królik;
- ryba – gotowana, można używać wyłącznie mięsa; nie wolno jeść zupy rybnej i innych zup na bulionie rybnym;
- owoce – pieczone lub blanszowane;
- bulion mięsny - wtórny;
- puree warzywne - brokuły, kalafior, dynia.
Charakter odżywiania podczas zapalenia trzustki zależy od ogólnego stanu pacjenta.
Jak zmienia się sposób odżywiania w przypadku zapalenia trzustki?
Przybliżony jadłospis w pierwszych dniach po zaostrzeniu przewlekłego zapalenia trzustki wygląda w przybliżeniu następująco:
1 dzień:
- śniadanie – pół porcji śluzowatej zupy owsianej i pół szklanki niegazowanej wody mineralnej;
- przekąska – pieczone jabłko bez skórki i cukru;
- obiad - puree ziemniaczane - również pół porcji - z mlekiem, bez przypraw;
- podwieczorek - galaretka i mąka chlebowa;
- obiad - kasza gryczana ze słabą herbatą, zabielonym mlekiem;
- kładąc się spać - trochę mleka rozcieńczonego wodą.
Dzień 2:
- śniadanie – omlet białkowy gotowany na parze, wywar z rumianku;
- przekąska – pieczona gruszka;
- obiad – zupa z kaszy perłowej, mielona na wodzie, krakersy z kompotem;
- podwieczorek – suflet mleczny;
- obiad - kasza manna, puree z suszonych owoców, słaba herbata;
- idąc do łóżka - pół szklanki wywaru z dzikiej róży.
Następnie możesz nieco poluzować dietę - jeśli stan wrócił do normy:
- śniadanie – płatki owsiane z suszonymi owocami, najlepiej z rodzynkami, wywar z dzikiej róży;
- przekąska – surowy banan;
- obiad – ryba gotowana na parze z puree z marchwi, kompot z suszonych owoców;
- podwieczorek – twarożek doprawiany miodem;
- obiad - owsianka ryżowo-mleczna ze słabą herbatą;
- pójściem spać - pół szklanki rozcieńczonego mleka.
Dieta na przewlekłe zapalenie trzustki, gdy stan wróci do normy, może wyglądać tak – przybliżona wersja codziennego menu:
- śniadanie – puree warzywne, kawałek sufletu mięsnego, sok rozcieńczony wodą, słaba herbata;
- przekąska – omlet białkowy, kotlet z piersi kurczaka gotowany na parze, kawałek suszonego chleba, kefir;
- obiad - mały makaron w bulionie z piersi kurczaka, warzywa gotowane z kawałkiem ryby gotowanej na parze, pieczywo, kompot z suszonych owoców;
- podwieczorek - krakersy z galaretką ze słodkich jagód, może trochę miodu;
- obiad - klopsiki na parze, owsianka ryżowa (lub puree ziemniaczane), duszone warzywa, herbata.
Jeśli chcesz zjeść przed pójściem spać, możesz zjeść krakersa, słodki owoc lub wypić szklankę kefiru.
Dobrze zaprojektowane menu leczenia zapalenia trzustki pomoże szybko doprowadzić chorobę do remisji. Dietę należy stosować przez rok od ostatniego zaostrzenia.